ورق سیاه چیست؟ بررسی کامل فرآیند تولید، انواع، قیمت و کاربردها

ورق سیاه چیست و چگونه تولید می‌شود؟

آشنایی با ورق سیاه

ورق سیاه، نوعی ورق فولادی است که طی فرآیند نورد گرم تولید می‌شود و به دلیل عدم پوشش‌دهی سطح، ظاهری مات و تیره دارد. این ورق‌ها به دلیل استحکام بالا، قیمت مناسب و کاربردهای متنوع در صنایع مختلف، از جمله ساختمان‌سازی، خودروسازی، کشتی‌سازی و ساخت لوازم خانگی، بسیار پرکاربرد هستند. ورق سیاه در ضخامت‌ها و ابعاد مختلف تولید می‌شود و می‌توان آن را به روش‌های مختلفی مانند برش، خمکاری و جوشکاری، شکل داد.

در فرآیند تولید ورق سیاه، ابتدا شمش‌های فولادی در کوره‌های مخصوص تا دمای مشخصی حرارت داده می‌شوند. سپس، این شمش‌های گداخته از میان غلتک‌هایی با فشار بالا عبور داده می‌شوند تا به ضخامت مورد نظر برسند. در نهایت، ورق‌های تولید شده خنک شده و به طول و عرض دلخواه برش داده می‌شوند.

فرآیند تولید ورق سیاه با نورد گرم

نورد گرم، یکی از روش‌های اصلی تولید ورق سیاه است. در این روش، شمش فولادی تا دمای بالای نقطه تبلور مجدد حرارت داده می‌شود. این کار باعث می‌شود تا فولاد نرم و شکل‌پذیر شود و بتوان آن را به راحتی تغییر شکل داد. سپس، شمش گداخته از میان غلتک‌هایی که در خلاف جهت یکدیگر می‌چرخند، عبور داده می‌شود. با هر بار عبور از میان غلتک‌ها، ضخامت شمش کاهش یافته و به ضخامت ورق مورد نظر می‌رسد.

مزیت اصلی نورد گرم، تولید ورق‌هایی با استحکام بالا و قیمت مناسب است. از طرفی، به دلیل دمای بالای فرآیند، سطح ورق سیاه نورد گرم، کمی زبر و ناهموار است.

انواع روش‌های تولید ورق سیاه

علاوه بر نورد گرم، روش‌های دیگری نیز برای تولید ورق سیاه وجود دارد، از جمله:

  • نورد سرد: در این روش، ورق سیاه نورد گرم، مجدداً در دمای پایین نورد می‌شود. این کار باعث افزایش دقت ابعادی، بهبود کیفیت سطح و افزایش استحکام ورق می‌شود.
  • ریخته‌گری پیوسته: در این روش، فولاد مذاب به طور مستقیم به ورق تبدیل می‌شود. این روش برای تولید ورق‌های با ضخامت بالا مناسب است.

 

انواع ورق سیاه

دسته‌بندی ورق سیاه بر اساس ضخامت

ورق‌های سیاه را می‌توان بر اساس ضخامت به سه دسته تقسیم کرد:

  • ورق سیاه نازک: ضخامت این ورق‌ها از 0.8 تا 3 میلی‌متر است.
  • ورق سیاه ضخیم: ضخامت این ورق‌ها از 3 تا 15 میلی‌متر است.
  • ورق سیاه خیلی ضخیم: ضخامت این ورق‌ها بیش از 15 میلی‌متر است.

هر کدام از این ورق‌ها، کاربردهای خاص خود را دارند. به عنوان مثال، ورق سیاه نازک در ساخت لوازم خانگی و ورق سیاه ضخیم در ساخت سازه‌های فلزی استفاده می‌شود.

دسته‌بندی ورق سیاه بر اساس استاندارد

ورق‌های سیاه بر اساس استانداردهای مختلفی تولید می‌شوند. از جمله استانداردهای رایج می‌توان به DIN آلمان، ASTM آمریکا و JIS ژاپن اشاره کرد. هر استاندارد، ویژگی‌های خاصی را برای ورق سیاه تعریف می‌کند. به عنوان مثال، استاندارد ASTM A36 برای ورق‌های سیاه با کاربرد عمومی استفاده می‌شود.

انواع ورق سیاه بر اساس کاربرد

  • ورق سیاه معمولی (ST37): این ورق، پرکاربردترین نوع ورق سیاه است و در صنایع مختلفی مانند ساختمان‌سازی، خودروسازی و ساخت مخازن استفاده می‌شود.
  • ورق سیاه صنعتی (ST52): این ورق، استحکام بالاتری نسبت به ورق ST37 دارد و در ساخت پل‌ها، سوله‌ها و ماشین‌آلات صنعتی استفاده می‌شود.
  • ورق سیاه دریایی: این ورق، مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارد و در ساخت کشتی‌ها و سکوهای نفتی استفاده می‌شود.

قیمت گذاری ورق سیاه

عوامل موثر بر قیمت ورق سیاه

قیمت ورق سیاه به عوامل مختلفی بستگی دارد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • قیمت مواد اولیه: قیمت سنگ آهن و قراضه آهن، به عنوان مواد اولیه تولید فولاد، تاثیر مستقیمی بر قیمت ورق سیاه دارد.
  • هزینه‌های تولید: هزینه‌های انرژی، نیروی انسانی و حمل و نقل، از جمله عوامل موثر بر قیمت ورق سیاه هستند.
  • نرخ ارز: نوسانات نرخ ارز، به ویژه دلار، می‌تواند بر قیمت ورق سیاه تاثیرگذار باشد.
  • عرضه و تقاضا: میزان عرضه و تقاضا در بازار، یکی از عوامل تعیین‌کننده قیمت ورق سیاه است.
  • نوع ورق: نوع ورق سیاه، از نظر ضخامت، استاندارد و کیفیت، بر قیمت آن تاثیر می‌گذارد.
  • کارخانه تولیدکننده: قیمت ورق سیاه در کارخانه‌های مختلف، ممکن است متفاوت باشد.

نحوه قیمت‌گذاری ورق سیاه

قیمت ورق سیاه معمولاً به صورت وزن و یا تعداد ورق محاسبه می‌شود. برای محاسبه قیمت ورق سیاه بر اساس وزن، ابتدا وزن ورق با استفاده از فرمول زیر محاسبه می‌شود:

وزن ورق (کیلوگرم) = طول ورق (متر) × عرض ورق (متر) × ضخامت ورق (میلی‌متر) × چگالی فولاد (7.85 کیلوگرم بر متر مکعب)

سپس، با ضرب وزن ورق در قیمت هر کیلوگرم ورق سیاه، قیمت نهایی ورق به دست می‌آید.

نکات مهم در قیمت‌گذاری ورق سیاه

  • قیمت ورق سیاه در بازار، به صورت روزانه تغییر می‌کند. بنابراین، برای اطلاع از قیمت روز ورق سیاه، بهتر است با کارخانه‌ها و یا مراکز فروش معتبر تماس بگیرید.
  • قیمت ورق سیاه به صورت عمده، معمولاً کمتر از قیمت خرده فروشی است.
  • برخی از کارخانه‌ها، تخفیف‌های ویژه ای برای مشتریان دائمی خود در نظر می‌گیرند.

وزن ورق سیاه

اهمیت وزن ورق سیاه

وزن ورق سیاه، یکی از پارامترهای مهم در انتخاب و خرید این محصول است. وزن ورق، بر روی قیمت، هزینه حمل و نقل و استحکام سازه تاثیرگذار است. به عنوان مثال، در ساخت سازه‌های فلزی، باید از ورق‌هایی با وزن مناسب استفاده شود تا سازه، استحکام کافی را داشته باشد.

محاسبه وزن ورق سیاه

برای محاسبه وزن ورق سیاه، می‌توان از فرمول زیر استفاده کرد:

وزن ورق (کیلوگرم) = طول ورق (متر) × عرض ورق (متر) × ضخامت ورق (میلی‌متر) × چگالی فولاد (7.85 کیلوگرم بر متر مکعب)

به عنوان مثال، وزن یک ورق سیاه با طول 2 متر، عرض 1 متر و ضخامت 2 میلی‌متر، به صورت زیر محاسبه می‌شود:

وزن ورق = 2 × 1 × 2 × 7.85 = 31.4 کیلوگرم

جدول وزن ورق سیاه

برای راحتی کاربران، جداول وزن ورق سیاه برای ابعاد و ضخامت‌های مختلف، توسط کارخانه‌ها و مراکز فروش ارائه می‌شود. با استفاده از این جداول، می‌توان به راحتی وزن ورق مورد نظر را پیدا کرد.

نکات مهم در مورد وزن ورق سیاه

  • وزن ورق سیاه، با توجه به تلورانس مجاز، ممکن است کمی با وزن محاسبه شده، متفاوت باشد.
  • در محاسبه وزن ورق سیاه، باید به واحدهای اندازه‌گیری توجه کرد.
  • برای پروژه‌های بزرگ، بهتر است از نرم‌افزارهای تخصصی برای محاسبه وزن ورق سیاه استفاده شود.

کارخانه‌های تولید ورق سیاه

معرفی کارخانه‌های تولید ورق سیاه در ایران

در ایران، کارخانه‌های متعددی در زمینه تولید ورق سیاه فعالیت می‌کنند که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • فولاد مبارکه اصفهان: این کارخانه، بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد در ایران و خاورمیانه است و انواع ورق سیاه را با استانداردهای مختلف تولید می‌کند.
  • مجتمع فولاد خوزستان: این مجتمع، یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان ورق سیاه در ایران است و محصولات خود را به بازارهای داخلی و خارجی عرضه می‌کند.
  • فولاد اکسین خوزستان: این کارخانه، در زمینه تولید ورق‌های سیاه با ضخامت بالا تخصص دارد و محصولات آن در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی استفاده می‌شود.
  • ذوب آهن اصفهان: این کارخانه، یکی از قدیمی‌ترین تولیدکنندگان فولاد در ایران است و انواع ورق سیاه را با کیفیت بالا تولید می‌کند.
  • فولاد کاوه جنوب کیش: این کارخانه، یکی از جدیدترین تولیدکنندگان ورق سیاه در ایران است و با استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا، محصولات با کیفیتی را تولید می‌کند.

ظرفیت تولید ورق سیاه در ایران

ظرفیت تولید ورق سیاه در ایران، در سال‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته است. با راه‌اندازی کارخانه‌های جدید و توسعه خطوط تولید، پیش‌بینی می‌شود که این روند در آینده نیز ادامه داشته باشد.

صادرات ورق سیاه

ورق سیاه ایرانی، به دلیل کیفیت بالا و قیمت مناسب، در بازارهای جهانی نیز طرفداران زیادی دارد. کشورهای همسایه، از جمله عراق، افغانستان و کشورهای آسیای میانه، از جمله مهم‌ترین مقاصد صادراتی ورق سیاه ایرانی هستند.

کاربرد ورق سیاه

صنایع مصرف‌کننده ورق سیاه

ورق سیاه به دلیل خواص مکانیکی مناسب و قیمت اقتصادی، در صنایع مختلفی کاربرد دارد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • ساختمان‌سازی: ورق سیاه در ساخت اسکلت فلزی ساختمان‌ها، سقف سوله‌ها، نرده‌ها و درب و پنجره استفاده می‌شود.
  • خودروسازی: ورق سیاه در ساخت بدنه خودروها، شاسی و قطعات داخلی خودرو استفاده می‌شود.
  • کشتی‌سازی: ورق سیاه در ساخت بدنه کشتی‌ها، سکوهای نفتی و تجهیزات دریایی استفاده می‌شود.
  • ساخت لوازم خانگی: ورق سیاه در ساخت بدنه یخچال، فریزر، ماشین لباسشویی و اجاق گاز استفاده می‌شود.
  • صنایع نفت، گاز و پتروشیمی: ورق سیاه در ساخت لوله‌های انتقال نفت و گاز، مخازن ذخیره و تجهیزات پالایشگاهی استفاده می‌شود.
  • ساخت ماشین‌آلات صنعتی: ورق سیاه در ساخت ماشین‌آلات کشاورزی، راهسازی و معدنی استفاده می‌شود.

مزایای استفاده از ورق سیاه

  • استحکام بالا: ورق سیاه دارای استحکام کششی و مقاومت به ضربه بالایی است.
  • قیمت مناسب: در مقایسه با سایر ورق‌های فولادی، ورق سیاه قیمت مناسب‌تری دارد.
  • قابلیت شکل‌پذیری: ورق سیاه را می‌توان به راحتی به اشکال مختلف خمکاری و جوشکاری کرد.
  • مقاومت در برابر خوردگی: ورق سیاه در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی مقاومت نسبی دارد.

نکات مهم در خرید ورق سیاه

انتخاب ورق سیاه مناسب

برای انتخاب ورق سیاه مناسب، باید به نکات زیر توجه کرد:

  • نوع کاربرد: ابتدا باید نوع کاربرد ورق سیاه را مشخص کنید. به عنوان مثال، برای ساخت سازه‌های فلزی، باید از ورق سیاه با استحکام بالا استفاده کنید.
  • ضخامت ورق: ضخامت ورق سیاه باید با توجه به نوع کاربرد و نیروهای وارده بر سازه انتخاب شود.
  • استاندارد ورق: استاندارد ورق سیاه، نشان‌دهنده کیفیت و خواص مکانیکی آن است. بنابراین، باید ورق سیاه را با استاندارد مناسب انتخاب کنید.
  • ابعاد ورق: ابعاد ورق سیاه باید با توجه به نیاز شما انتخاب شود. در صورت نیاز، می‌توانید ورق سیاه را به ابعاد دلخواه برش دهید.
  • کیفیت سطح: کیفیت سطح ورق سیاه، بر روی ظاهر و مقاومت در برابر خوردگی آن تاثیرگذار است.
  • قیمت: قیمت ورق سیاه، یکی از عوامل مهم در انتخاب آن است. باید ورق سیاه را با قیمت مناسب و کیفیت مطلوب انتخاب کنید.

خرید ورق سیاه از مراکز معتبر

برای خرید ورق سیاه، بهتر است از مراکز فروش معتبر و کارخانه‌های تولیدکننده معروف خرید کنید. این مراکز، ورق سیاه را با کیفیت بالا و قیمت مناسب ارائه می‌دهند.

نکات مهم در هنگام خرید ورق سیاه

  • قبل از خرید، مشخصات فنی ورق سیاه را به دقت بررسی کنید.
  • از فروشنده، گواهی کیفیت ورق سیاه را درخواست کنید.
  • به شرایط نگهداری ورق سیاه توجه کنید. ورق سیاه باید در محیط خشک و دور از رطوبت نگهداری شود.
  • در صورت نیاز، از فروشنده خدمات برش و خمکاری ورق سیاه را درخواست کنید.

نتیجه‌گیری

ورق سیاه، یکی از پرکاربردترین محصولات فولادی است که در صنایع مختلفی استفاده می‌شود. این ورق، به دلیل استحکام بالا، قیمت مناسب و قابلیت شکل‌پذیری، در ساخت سازه‌های فلزی، بدنه خودروها، کشتی‌ها و لوازم خانگی کاربرد دارد. در این مقاله، به بررسی فرآیند تولید، انواع، قیمت‌گذاری، وزن، کارخانه‌های تولیدکننده و کاربردهای ورق سیاه پرداختیم. همچنین، نکات مهم در خرید ورق سیاه را نیز بیان کردیم.

ضمیمه: جدول وزن ورق سیاه st37

ضخامت (میلی‌متر) وزن هر متر مربع (کیلوگرم)
1 7.85
1.5 11.78
2 15.70
2.5 19.63
3 23.55
4 31.40
5 39.25
6 47.10
8 62.80
10 78.50
12 94.20
15 117.75
20 157.00

نکته: این جدول فقط برای ورق سیاه st37 با عرض 1 متر ارائه شده است. برای محاسبه وزن ورق با عرض‌های دیگر، می‌توانید از فرمول زیر استفاده کنید:

وزن ورق (کیلوگرم) = طول ورق (متر) × عرض ورق (متر) × ضخامت ورق (میلی‌متر) × 7.85

پرسش‌های متداول در مورد ورق سیاه

1. ورق سیاه چیست؟

ورق سیاه نوعی ورق فولادی است که در فرآیند نورد گرم تولید می‌شود و به دلیل عدم پوشش‌دهی سطح، ظاهری مات و تیره دارد.

2. کاربردهای ورق سیاه چیست؟

ورق سیاه در صنایع مختلفی مانند ساختمان‌سازی، خودروسازی، کشتی‌سازی، ساخت لوازم خانگی و صنایع نفت و گاز کاربرد دارد.

3. انواع ورق سیاه کدامند؟

ورق سیاه بر اساس ضخامت، استاندارد و کاربرد به انواع مختلفی تقسیم می‌شود.

4. قیمت ورق سیاه به چه عواملی بستگی دارد؟

قیمت ورق سیاه به عواملی مانند قیمت مواد اولیه، هزینه‌های تولید، نرخ ارز، عرضه و تقاضا و نوع ورق بستگی دارد.

5. چگونه می‌توان وزن ورق سیاه را محاسبه کرد؟

برای محاسبه وزن ورق سیاه، می‌توانید از فرمول زیر استفاده کنید:

وزن ورق (کیلوگرم) = طول ورق (متر) × عرض ورق (متر) × ضخامت ورق (میلی‌متر) × 7.85

6. کارخانه‌های تولیدکننده ورق سیاه در ایران کدامند؟

از جمله مهم‌ترین کارخانه‌های تولیدکننده ورق سیاه در ایران می‌توان به فولاد مبارکه اصفهان، مجتمع فولاد خوزستان، فولاد اکسین خوزستان و ذوب آهن اصفهان اشاره کرد.

7. نکات مهم در خرید ورق سیاه چیست؟

در هنگام خرید ورق سیاه، باید به نکاتی مانند نوع کاربرد، ضخامت ورق، استاندارد ورق، ابعاد ورق، کیفیت سطح و قیمت توجه کرد.