چهارپهلو و انواع چهار پهلو چیست؟
پروفیل چهارپهلو (Square bar) نوعی پروفیل فولادی توپر و یکی از مواد بسیار پرمصرف در صنایع مختلف است. چهارپهلوها کاربردهای بسیاری دارد و در بسیاری از صنایع از ساختمان گرفته تا کاربردهای تزئینی استفادههای خودش را دارد. اما اصلا چهارپهلو چیست و چه ویژگیهایی دارد؟ شما چقدر در مورد این محصول و کاربردها و ویژگیهای آن اطلاع دارید؟ در این مقاله بیشتر این با این محصول پرکاربرد آشنا میشویم.
این محصول یکی از مقاطع فولادی پرکاربرد در صنایع مختلف است که به دلیل شکل هندسی خاص خود، ویژگیهای منحصربهفردی دارد. این مقطع فولادی به صورت یک میله با سطح مقطع مربعی شکل تولید میشود و در اندازهها و ضخامتهای متنوعی در بازار موجود است. چهارپهلوها به دلیل استحکام بالا، مقاومت در برابر خمیدگی و پیچش، و قابلیت جوشکاری و ماشینکاری آسان، در ساخت سازههای فلزی، ماشینآلات صنعتی، تجهیزات کشاورزی و بسیاری از کاربردهای دیگر مورد استفاده قرار میگیرند.
اگرچه میلگردهای فولادی اشکال مختلفی دارند، هندسه چهارپهلوهای فولادی مربع آنها را قویتر میکند، زیرا فشار را بهتر از میلگردهای گرد تحمل میکنند. چهارپهلو از جنس فولاد ضد زنگ نیز در برابر خوردگی مقاومت میکند و خواص ضد سایش هم دارد، در حالی که روکشهای مختلف آنها را برای کاربردهای مختلف مفید میسازد.برخی از مزایای چهارپهلوها
- استحکام خوب: استحکام مناسب چهارپهلو فلزی آن را برای کارهای صنعتی که مواد محکم و بادوامی نیاز دارند مناسب میکند. اغلب میتوان از این کالا در ساخت و ساز و سازههای دائمی و نیمه دائمی استفاده میشود و تقاضای زیادی در خودروسازی و صنایع مشابه دارد.
- تطبیق پذیری: در مقایسه با سایر موادی که برای ساخت و ساز در دسترس هستند، چهارپهلو به دلیل استحکام و چکش خواری آن برجسته است. از کاربردهای سنگین گرفته تا سبک میتوان از چهارپهلو بهره برد. همچنین امکان تغییر سایز و ابعاد، ترکیب مواد اولیه و روش ساخت را میتوان تغییر داد تا چهار پهلو را برای پروژههای خاص مناسب کرد.
- قابلیت تبدیل به اشکال مختلف: چهارپهلو را می توان برای تولید اشکال مختلف بنا به نیاز استفاده کرد. قالبگیری و سوراخ کردن آن آسان است و چندین طرح متناسب با هدف شما تولید میکند. جالب است بدانید که از چهارپهلو میتوان چندین نوع مهره، بست و پیچ را ساخت که خواص مناسبی داشته باشد.
- مقرون به صرفه بودن: کیفیت چهارپهلو و کاری که می توانند ارائه دهند، آنها را بسیار کاربردی کرده است و از آن جایی که روش ساخت آنها هم چندان سخت نیست، سبب میشود هزینه تمام شده خیلی زیاد نباشد. از چیزهایی که از انواع چهارپهلو ساخته شدهاند میتوانند برای سالها دوام بیاورند و بازگشت سرمایه خوبی هم محسوب میشود.
روشهای تولید چهار پهلو
روش تولید چهارپهلو مانند سایر مقاطع فولادی است. این مقاطع اصولا از شمش آهن تولید میشوند که محصولی نیمه خام و اولیه از فولاد است. بعد از تولید شمش، دمای شمش تا میزان معینی بالا میرود تا بتوان به آن شکل داد. بعد از این شمش فولادی تحت نورد قرار میگیرد. در این فرایند ضخامت فولاد تغییر میکند و طول آن افزایش مییابد که طی آن میتواند به شکل میلگرد، چهارپهلو و اشکال دیگر تغییر پیدا کند. برای این کار از دو روش نورد گرم و نورد سرد استفاده میشود که فرق عمده آنها همانطور که از نامشان هم پیداست دمای کاری است.
نورد گرم به دلیل دمای بالاتر راحتتر است و قیمت تمام شده پایینتری هم دارد، در عین حال قطعات تولید شده به این روش ممکن است تغییرات سطحی داشته باشند و رنگ ظاهری فولاد هم سیاه میشود که در عین داشتن خواص مناسب، آن را برای کاربردهایی که ظاهر فولاد پیدا باشد نامناسب میکند. علاوه بر اینها ابعاد و ضخامت بسته به کاربرد میتواند متفاوت باشد، همچنین فرایندهای سطحی و پوشش دهی در صورت نیاز قابل اجرا هستند.
انواع چهارپهلو
شاید نامهای ترانس، نرمال و فابریک را شنیده باشید و بپرسید این نامهای چهارپهلو چیست و چه معنی خاصی دارد. چهارپهلو نرمال به مدلی گفته میشود که تاکنون به آن پرداختیم و صرفا از طریق نورد به دست میآید. چهارپهلو ترانس به مدلهایی گفته میشود که نسبتا کیفیت بهتری دارند و صافی سطح و در کل دقت ساخت آنها بالاتر است.
برای به دست آوردن این کیفیت سطحی خوب، عملیات سطحی مانند سنگ زنی و پولیش روی آنها انجام میشود که روی موارد دیگر معمولا انجام نمیگیرد یا با حساسیت کمتری صورت میگیرد. در نهایت باید به چهارپهلوی فابریک اشاره کنیم که معمولا به مواردی اطلاق میشود که از ترکیبات اولیه با خلوص بالاتر در آنها استفاده شده است و به همین دلیل هم آن را اصطلاحا فابریک مینامند.
بنابراین چهارپهلوها بر اساس جنس، روش تولید، و کاربرد به انواع مختلفی تقسیم میشوند. برخی از انواع رایج چهارپهلو عبارتند از:
- چهارپهلو فابریک: این نوع مستقیماً از شمش فولادی تولید میشود و دارای سطحی صاف و یکدست است.
- چهارپهلو ترانس: این نوع از تغییر شکل دادن میلگردهای فولادی تولید میشود و دارای سطحی نسبتاً صاف است.
- چهارپهلو کششی: این نوع با کشیدن و نورد کردن چهارپهلو فابریک یا ترانس تولید میشود و دارای سطحی بسیار صاف و دقیق است.
- چهارپهلو ST37: این نوع از فولاد ST37 ساخته میشود و دارای استحکام و مقاومت خوبی است.
- چهارپهلو ST52: این نوع از فولاد ST52 ساخته میشود و دارای استحکام و مقاومت بالاتری نسبت به ST37 است.
- چهارپهلو آلیاژی: این نوع از فولادهای آلیاژی ساخته میشود و دارای خواص مکانیکی و شیمیایی ویژهای است.
انواع چهارپهلو فابریک بر اساس جنس متریال
همانطور که تا این جای کار توضیح داده شد، چهارپهلو معمولا به مقاطع فولادی اطلاق میشود. با این وجود این شکل چهارگوش منحصر به فولاد نیست و از آلیاژ یا فلزات دیگر هم میتوان چهارپهلو تولید کرد که هر یک خواص و کاربردهای خاص خودشان را دارند. از معروفترین متریال مورد استفاده برای تولید چهارپهلو میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- چهارپهلو برنج: این نوع چهارپهلو اصولا برای مواقعی که اصطکاک کمتری وجود دارد استفاده میشود. البته دوام و کارایی خوبی هم دارد و خیلی از اوقات به دلیل ظاهر زیبا در صنایع تزئینی هم مورد استفاده قرار میگیرد.
- چهارپهلوهای آلومینیومی: با تطبیق پذیری و چکش خواری بالا، چهارپهلو آلومینیومی معمولا در پروژههای ساختی استفاده میشود که مقاومت در برابر خوردگی در اولویت قرار دارد چرا به طور طبیعی یک پوشش اکسید محافظ روی سطح خود تشکیل میدهد.
انواع چهارپهلو فولادی
- چهارپهلوهای فولاد ST52: این آلیاژ نوعی فولاد کم کربن است که در عین حال استحکام و مقاومت بسیار خوبی هم دارد. در این فولاد مقدار عناصر آلیاژی زیادی ندارد و جوش پذیری آن هم مناسب است. به دلیل همین ویژگیها هم هست که در صنایع مختلف زیادی همچون ساخت ابزار، ساختمان و خودروسازی کاربرد دارد.
- فولاد ST3: این فولاد یکی از مدلهای بسیار پرمصرف است که ویژگیهایی مانند محافظت در برابر خوردگی و دوام بالا دارد و آن هم به دلیل اضافه شدن عنصر کروم به فولاد است. از این چهارپهلو برای انواع صنایع سازهای، دفاعی و خودروسازهای بهره برده میشود.
- چهارپهلو MO40: این فولاد یک گرید کم آلیاژ است که در آن مقادیری از کروم، مولیبدن و منگنز به کار رفته است. به دلیل وجود همین عناصر، این آلیاژ چقرمگی و مقاومت در برابر ضربه بسیار خوبی دارد و برای تولید انواع مختلفی از میلگرد به کار میرود.
- چهارپهلوهای CK45: فولاد CK45 یکی از پرکاربردترین فولادهای کم کربن است که مقادیری منگنز و سیلیسیم هم دارد. این فولاد کاربردهای زیادی در صنعت ساختمان دارد و در اسکلت و پایهها، صفت و محور سازههای مختلف مورد استفاده قرار میگیرد.
انواع چهارپهلوهای فولادی از نظر سایز
با توجه به کاربردهای فراوان، شاید برایتان این سوال پیش آمده باشد که اندازههای رایج چهارپهلو چیست؟ برای پاسخ به این سوال میتوانیم به جدول زیر اشاره کنیم که انواع سایز رایج چهارپهلو به همراه سطح مقطع و وزن را نشان میدهد.
سایز (میلیمتر) | سطح مقطع (سانتیمتر مربع) | وزن (کیلوگرم در هر متر) |
۲۰ × ۲۰ | ۴ | ۳.۱۴ |
۲۵ × ۲۵ | ۴.۹۱ | ۴.۹۱ |
۳۰ × ۳۰ | ۹ | ۷.۰۷ |
۴۰ × ۴۰ | ۱۶ | ۱۲.۵۶ |
۵۰ × ۵۰ | ۲۵ | ۱۹.۶۳ |
۶۰ × ۶۰ | ۳۶ | ۲۸.۲۶ |
۷۰ × ۷۰ | ۴۹ | ۳۸.۴۷ |
۸۰ × ۸۰ | ۶۴ | ۵۰.۲۴ |
۹۰ × ۹۰ | ۸۱ | ۶۳.۵۹ |
۱۰۰ × ۱۰۰ | ۱۰۰ | ۷۸.۵ |
۱۵۰ × ۱۵۰ | ۲۲۵ | ۱۷۶.۶۳ |
۲۰۰ × ۲۰۰ | ۴۰۰ | ۳۱۴ |
جدول وزن چهارپهلو
جدول وزن چهارپهلو یکی از ابزارهای مهم برای مهندسان و طراحان است که به آنها کمک میکند تا وزن پروفیل مربع های مورد نیاز خود را محاسبه کنند. این جدول معمولاً بر اساس استانداردهای مختلفی مانند DIN، ASTM و ISO تهیه میشود و وزن چهارپهلوها را بر اساس ابعاد و جنس آنها نشان میدهد.
چهارپهلو نرمال
چهارپهلو نرمال (Standard square bar) به چهارپهلوهایی گفته میشود که دارای ابعاد و اندازههای استاندارد هستند. این پروفیل مربع ها بر اساس استانداردهای مختلفی مانند DIN، ASTM و ISO تولید میشوند و در بازار به راحتی قابل تهیه هستند. چهارپهلوهای نرمال در اندازههای مختلفی از 5 میلیمتر تا 200 میلیمتر تولید میشوند و در صنایع مختلف کاربرد دارند.
خصوصیات پروفیل مربع نرمال
چهارپهلوهای نرمال دارای خصوصیات زیر هستند:
- سطح مقطع مربعی: سطح مقطع این چهارپهلوها به شکل مربع است و اضلاع آن با یکدیگر برابر هستند.
- ابعاد استاندارد: ابعاد و اندازههای این چهارپهلوها بر اساس استانداردهای معتبر تعیین شدهاند.
- استحکام بالا: این چهارپهلوها دارای استحکام کششی و فشاری بالایی هستند.
- مقاومت در برابر خوردگی: این چهارپهلوها در برابر خوردگی و زنگزدگی مقاوم هستند.
- قابلیت جوشکاری: این چهارپهلوها به راحتی قابل جوشکاری هستند.
- قابلیت ماشینکاری: این پروفیل مربع ها به راحتی قابل ماشینکاری هستند.
چهار پهلو ترانس چیست؟
چهارپهلو ترانس (Transformed square bar) نوعی چهارپهلو است که از تغییر شکل دادن میلگردهای فولادی تولید میشود. در این فرآیند، میلگرد آهن با استفاده از دستگاههای نورد گرم یا سرد به شکل پروفیل مربع درمیآیند. چهارپهلوهای ترانس معمولاً دارای سطحی نسبتاً صاف هستند و در اندازههای مختلفی تولید میشوند.
خصوصیات پروفیل مربع ترانس
چهارپهلوهای ترانس دارای خصوصیات زیر هستند:
- سطح مقطع مربعی: سطح مقطع این چهارپهلوها به شکل مربع است و اضلاع آن با یکدیگر برابر هستند.
- ابعاد متنوع: این چهارپهلوها در اندازههای مختلفی تولید میشوند و میتوانند نیازهای متنوع صنایع را برآورده کنند.
- استحکام مناسب: این چهارپهلوها دارای استحکام کششی و فشاری مناسبی هستند.
- مقاومت در برابر خوردگی: این چهارپهلوها در برابر خوردگی مقاوم، و از فولاد زنگ نزن هستند.
- قابلیت جوشکاری: این چهارپهلوها به راحتی قابل جوشکاری هستند.
- قیمت مناسب: این چهارپهلوها نسبت به پروفیل مربع های فابریک قیمت مناسبتری دارند.
کاربرد چهارپهلو
خواص چهارپهلو آن را برای اجزای سازهای و کاربردهایی که شکلها و تلرانسهای دقیق در آنها مهم نیست، محبوب میکند. کاربردهای رایج انواع چهارپهلو عبارتند از:
- شفتها و محورها
- انواع رولپلاک و وسایل رزوهای
- انواع پین، پیچ و اتصال دهندهها
- قطعات سازهای
- ماشین تراش CNC
- آسیابهای CNC
- ماشینکاری انتقال چرخشی
- اتصالات هیدرولیک
- چرخ دندهها
- سیلندرها
چه صنایعی از چهارپهلو استفاده میکنند؟
انواع چهارپهلو در جاهایی استفاده میشود که ضخامت سنگین، سطوح بالای مقاومت و شکل پذیری خوب مورد نیاز است. این موضوع آنها را به گزینهای ایده آل برای تولید اجزای سازه تبدیل میکند. همچنین چهارپهلو را می توان به راحتی جوش داد و سوراخ کرد و همین هم موارد استفاده آن را بیشتر میکند. این محصول در صنایع و کاربردهای مختلفی استفاده می شود، از جمله:
- خودرو
- تولید برق
- فرآوری مواد غذایی
- هوافضا
- تصفیه آب
- نفت و گاز
- صنایع دریایی
- ساخت و ساز
- مبلمان فضای باز
شمش فولاد: ماده اولیه تولید چهارپهلو
شمش فولاد (شمش آهن) (Steel billet) یکی از محصولات میانی در صنعت فولاد است که به عنوان ماده اولیه برای تولید انواع مقاطع فولادی، از جمله چهارپهلو، استفاده میشود. و به صورت یک بلوک مستطیلی شکل با سطح مقطع مربعی یا مستطیلی تولید میشود و دارای ابعاد و اندازههای مختلفی است.
سپس با استفاده از روشهای مختلفی مانند ریختهگری مداوم و نورد گرم تولید میشود و سپس برای تولید مقاطع فولادی مورد نظر تحت فرآیندهای مختلفی قرار میگیرد.
کاربردهای پروفیل مربع
چهارپهلو به دلیل ویژگیهای منحصربهفرد خود، در صنایع مختلفی کاربرد دارد. برخی از کاربردهای رایج پروفیل مربع عبارتند از:
- ساخت سازههای فلزی: چهارپهلو در ساخت اسکلت فلزی ساختمانها، پلها، سولهها و سایر سازههای فلزی استفاده میشود.
- صنایع ماشینسازی: در ساخت قطعات مختلف ماشینآلات صنعتی، مانند شفتها، چرخدندهها و یاتاقانها، استفاده میشود.
- صنایع خودروسازی: در ساخت قطعات مختلف خودروها، مانند شاسی، سیستم تعلیق و سیستم انتقال قدرت، استفاده میشود.
- صنایع کشاورزی: در ساخت ماشینآلات و تجهیزات کشاورزی، مانند تراکتورها، کمباینها و دروگرها، استفاده میشود.
- صنایع نفت و گاز: در ساخت تجهیزات و سازههای مورد استفاده در صنایع نفت و گاز، مانند دکلهای حفاری، خطوط لوله و مخازن ذخیره، استفاده میشود.
چهارپهلو فرفورژه
چهارپهلو فرفورژه (Wrought iron square bar) نوعی پروفیل مربع است که از آهن فرفورژه ساخته میشود. آهن فرفورژه آلیاژی از آهن است که دارای درصد کربن پایینی است و به دلیل شکلپذیری و قابلیت جوشکاری بالا، در ساخت قطعات تزئینی و هنری مورد استفاده قرار میگیرد. پروفیل مربع های فرفورژه معمولاً دارای سطحی ناهموار و طرحدار هستند و در ساخت نردهها، حفاظها، دروازهها و سایر عناصر تزئینی ساختمانها استفاده میشوند.
چهارپهلو کنگرهدار
چهارپهلو کنگرهدار (Serrated square bar) نوعی پروفیل مربع است که دارای لبههای کنگرهدار یا دندانهدار است. این نوع پروفیل مربع به دلیل افزایش سطح تماس و اصطکاک، در کاربردهایی که نیاز به اتصال محکم و جلوگیری از لغزش است، مانند ساخت پلهها، نردبانها و سطوح شیبدار، استفاده میشود.
قیمت پروفیل مربع آهنی
قیمت چهارپهلو آهنی به عوامل مختلفی مانند جنس، ابعاد، کیفیت، نوسانات بازار و شرایط اقتصادی بستگی دارد. برای اطلاع از قیمت روز پروفیل مربع آهنی و قیمت شمش فولاد میتوانید به وبسایتها و منابع معتبر در این زمینه مراجعه کنید یا با تولیدکنندگان و فروشندگان پروفیل مربع تماس بگیرید.
سخن پایانی
چهارپهلو یکی از مقاطع فولادی پرکاربرد در صنایع مختلف است که به دلیل ویژگیهای منحصربهفرد خود، در ساخت سازههای فلزی، ماشینآلات صنعتی، تجهیزات کشاورزی و بسیاری از کاربردهای دیگر مورد استفاده قرار میگیرد. انواع مختلف پروفیل مربع، از جمله چهارپهلو نرمال، ترانس، فابریک، کششی، ST37، ST52، آلیاژی، فرفورژه و کنگرهدار، هر کدام دارای خصوصیات و کاربردهای خاص خود هستند. با شناخت انواع چهارپهلو و ویژگیهای آنها، میتوانید بهترین نوع پروفیل مربع را برای کاربرد مورد نظر خود انتخاب کنید.
در این مقاله سعی کردیم به سوال چهارپهلو چیست پاسخ دهیم. این آلیاژ نوعی پروفیل فولادی توپر است و به دلیل داشتن استحکام بالا و در عین حال عدم شکنندگی، به شدت مورد توجه قرار گرفته و در موارد زیادی از آن استفاده میشود. چهارپهلو از متریال و مواد اولیه بسیار متنوع و در ابعاد و با ویژگیهای مختلفی تولید میشود، به همین دلیل هم بهتر است قبل از خرید ویژگیها و کاربرد مد نظر خود را به خوبی مشخص کنید. به این ترتیب میتوانید سفارش خود را به راحتی در آهن اکس ثبت کنید و محصولی دقیقا مطابق با خواستههای خود را تحویل بگیرید.