در میان انواع ورق‌های فولادی، ورق سیاه و ورق رنگی به عنوان دو نوع اصلی و پرمصرف شناخته می‌شوند. به همین دلیل، آشنایی با تفاوت‌های آنها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ورق سیاه که از فرآیند نورد گرم و در دمای بالا تولید می‌شود، دارای سطحی خشن و مات بوده و بیشتر در سازه‌های صنعتی و ساختمانی کاربرد دارد.
در مقابل، ورق‌های رنگی با پوشش یک لایه رنگ، علاوه بر زیبایی، مقاومت بیشتری در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی داشته و بیشتر در نماها، سقف‌ها و سازه‌های ظاهری مورد استفاده قرار می‌گیرد. نحوه تولید، شکل ظاهری، کاربرد و قیمت از جمله مهم‌ترین تفاوت‌های ورق سیاه و رنگی هستند که در ادامه این مقاله به طور کامل به آنها خواهیم پرداخت.
ورق سیاه چیست؟
ورق سیاه چیست؟ ورق سیاه یکی از انواع برجسته ورق‌های فولادی است که از طریق فرآیند نورد گرم و در دمای بالای ۹۳۰ درجه سانتی‌گراد تولید می‌شود. این ورق به دلیل وجود اکسیداسیون و زنگ‌زدگی، رنگی مات و ظاهری خشن دارد که دلیل اصلی نام‌گذاری آن همین موضوع می‌باشد. ورق سیاه به عنوان یکی از محصولات اصلی کارخانه‌های فولادی، در بخش‌های مختلف صنعتی و ساختمانی کاربرد گسترده‌ای دارد. این ورق در ابعاد و ضخامت‌های متنوعی از ۱ میلی‌متر تا ۱۰ سانتی‌متر تولید می‌شود. با افزایش ضخامت، ورق سیاه به حالت تختال در می‌آید و شکلپذیری آن کاهش می‌یابد. این ورق‌ها به خوبی قابلیت گالوانیزه شدن دارند، که این ویژگی موجب می‌شود محصولات تولید شده از آنها در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی مقاوم باشند و در صنایع مختلف به کار روند.
نحوه ساخت و مراحل تولید ورق سیاه
ورق سیاه به عنوان یک ورق نورد گرم تولید می‌شود. در این فرآیند، ابتدا تختال‌ها در کوره‌هایی با دمای بسیار بالا قرار می‌گیرند تا ذوب شوند. در اثر این دما، یک لایه اکسید بر روی سطح تختال‌ها تشکیل می‌شود. سپس این لایه اکسیدی با استفاده از عملیات پوسته‌شویی پاک می‌شود.پس از این مرحله، ورق وارد فرآیند نورد خشن می‌گردد. در این فرآیند، ورق چندین بار از میان غلتک‌ها عبور داده می‌شود تا به ابعاد و ضخامت مورد نظر برسد. عملیات نورد خشن باعث می‌شود تا، وزن ورق به میزان قابل توجهی کاهش یابد. در مراحل نهایی تولید، ورق‌های سیاه، خنک‌کاری، برش‌کاری و بسته‌بندی می‌شوند تا برای عرضه به بازار آماده شوند.این فرآیند تولید، ویژگی‌های خاصی به ورق سیاه می‌بخشد که باعث به وجود آمدن تفاوت ورق سیاه با رنگی می‌گردد.
مزایا ورق سیاه
همان طور که در بخش پیشین مقاله بیان شد، ورق سیاه به دلیل مزیت‌هایی که دارد به طور گسترده در صنایع مختلف، مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از مهم‌ترین مزایا و فواید استفاده از ورق‌های سیاه، شامل موارد زیر می‌باشند:
| قیمت مناسب | ورق سیاه، به دلیل فرآیند تولید ساده‌تر و کم هزینه‌تر، نسبت به برخی دیگر از ورق‌های فولادی، قیمت مناسبی دارد |
| قابلیت جوشکاری بالا | این ورق‌ها به خوبی قابل جوشکاری هستند و در پروژه‌هایی که نیاز به جوشکاری دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. |
| تنوع در ابعاد و ضخامت | ورق‌های سیاه در ابعاد و ضخامت‌های مختلف تولید می‌شوند، که این امکان را فراهم می‌آورد تا در پروژه‌های مختلف با نیازهای متفاوت استفاده شوند. |
| مقاومت بالا | ورق سیاه دارای مقاومت خوبی در برابر ضربه و فشار هستند، که این ویژگی آن را برای استفاده در ساخت و ساز و صنایع سنگین مناسب می‌کند. |
| قابلیت شکل‌دهی مناسب | این ورق‌ها به راحتی قابل شکل‌دهی هستند و می‌توان آنها را به اشکال مختلف تبدیل کرد، که این ویژگی در صنایع مختلف از جمله خودروسازی و تولید لوازم خانگی بسیار مفید است. |
| مقاومت در برابر حرارت | ورق سیاه به دلیل فرآیند تولید در دمای بالا، مقاومت خوبی در برابر حرارت دارد و می‌تواند در محیط‌های با دمای بالا استفاده شود. |
کاربردهای ورق سیاه در صنایع گوناگون
حالا که به طور کامل با ورق‌های سیاه، مزایای آن و نحوه ساخت این ورق‌ها آشنا شده‌اید، ممکن است، این سوال برایتان پیش بیاید که ورق‌های سیاه در چه صنایع و کاربردهایی مورد استفاده قرار می‌گیرند؟ در پاسخ به این سوال، باید بگوییم که ورق‌های سیاه در بخش‌های مختلفی کاربرد دارند، از جمله:
- ساخت گاردریل و تجهیزات ترافیکی: برای ایمنی جاده‌ها، به حداقل رسیدن تصادفات و کنترل ترافیک.
- پروفیل‌های ساختمانی بسته یا باز: پروفیل‌های فلزی هستند (قوطی‌های فولادی، ستون‌های فولادی، پروفیل‌های چهارچوب و پروفیل‌های فرانسوی) که برای استفاده در ساختمان‌ها و سازه‌های مختلف به کار می‌روند.
- صنعت خودروسازی: یکی از صنایع اساسی و حیاتی، در اقتصاد کشور است که برای ساخت قطعاتی مانند رینگ، چرخ و سایر قطعات خودرو، از ورق‌های سیاه استفاده می‌کند.
- کشتی‌سازی و تجهیزات دریایی: صنعت کشتی‌سازی و تجهیزات دریایی شامل ساخت و توسعه کشتی‌ها، قایق‌ها، سکوهای نفتی وتجهیزات مربوط به دریانوردی از این ورق‌ها استفاده می‌کنند.
- تجهیزات و وسایل کشاورزی: برای ساخت ابزارها، ماشین‌آلات، و تجهیزاتی که در فرآیندهای کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرند، نیاز به ورق‌های سیاه است.
- ورق پانچ، تسمه و زهوارهای فولادی: ورق پانچ، تسمه و زهواره‌های فولادی، جز محصولات فلزی هستند که در صنایع مختلف از جمله ساختمانی، خودروسازی، صنایع فلزی، و ماشین‌سازی به کار می‌روند. این محصولات از ورق‌های سیاه ساخته شده‌اند.
- مقاطع فولادی مختلف: مقاطع فولادی مختلف شامل انواع مختلفی از تیر ورق، ناودانی، نبشی، سپری و سایر مقاطع است.این تنوع کاربردها نشان می‌دهد که ورق‌های سیاه چقدر در صنایع مختلف مهم و پرکاربرد هستند.
- تانک و مخازن ذخیره‌سازی مشتقات نفتی: تانک‌ها و مخازن ذخیره‌سازی مشتقات نفتی، سازه‌هایی هستند که برای نگهداری ایمن مشتقات نفتی شامل بنزین، گازوئیل، نفت خام و سایر مواد مشابه از ورق‌های سیاه استفاده می‌کنند.
انواع ورق سیاه
پس از مطلع شدن از چیستی و کاربردهای ورق سیاه، در مرحله آخر نوبت این است تا انواع ورق سیاه موجود در بازار را معرفی کنیم:
ورق سیاه رول یا کلاف
این نوع ورق سیاه دارای مزیت عدم محدودیت در طول است، و بدون محدودیتی می‌توان از آن استفاده کرد. این ورق‌ها با عرض‌های مختلفی ارائه می‌شوند و معمولاً در کارهایی مانند روکش‌های فلزی، لوله‌سازی، و کاربردهای ساختمانی استفاده می‌شوند.
ورق سیاه صنعتی
دراین نوع از ورق سیاه، چون بیش از حد از کربن استفاده شده است، دارای استحکام و سختی بیشتری است، که مناسب برای استفاده در اتومبیل‌سازی، صنایع ساختمانی و سایر صنایع فلزی است.
ورق سیاه معمولی
تفاوت ورق سیاه معمولی با ورق سیاه صنعتی، در میزان کربن موجود در این دو ورق است. مقدار کربن در این ورق‌ها میزان سختی آنها را تعیین می‌کند. ورق سیاه معمولی دارای کربن کمتری نسبت به ورق صنعتی است و در صنایعی با کاربردهای سبک‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ورق سیاه شیت یا فابریک
ضخامت این نوع ورق سیاه، مهم‌ترین ویژگی آن است. معمولاً از ضخامت ۱۵ میلی‌متر به بالا شروع می‌شود و در کارهایی نظیر ساختمان‌سازی، صنایع دریایی، و تولید قطعات سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ورق رنگی چیست؟
ورق رنگی، از جنس گالوانیزه است، و پوششی از رنگ الکترواستاتیک دارد. این نوع ورق در ۱۵ رنگ مختلف، و با ضخامت‌های متفاوت (از 0.2 تا 0.7 میلی‌متر) تولید می‌شود.
ورق رنگی دارای ظاهری زیباست و در برابر شرایط آب و هوایی متفاوت، دارای مقاومت زنگ‌زدگی زیادی می‌باشد. همچنین، این نوع ورق انعطاف‌پذیری بالایی دارد و به راحتی فرم آن تغییر می‌کند، به طوری که با کاهش ضخامت، فرایند شکلپذیری آن راحت‌تر می‌شود. شفاف و رنگی بودن این نوع ورق، باعث استفاده گسترده‌تر از آن در مناطقی که قابل مشاهده هستند، می‌شود.
مزایای ورق رنگی
ورق‌های رنگی دارای مزیت‌های بسیار زیادی است که مهم‌ترین آنها شامل موارد زیر می‌شود:
| مقاومت در برابر شرایط آب و هوایی و زنگ‌زدگی | پوشش گالوانیزه و رنگ الکترواستاتیک ورق رنگی، آن را در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی‌های شیمیایی مقاوم می‌سازد. |
| انعطاف‌پذیری در شکل‌دهی | ورق رنگی دارای انعطاف‌پذیری بالایی است، و به راحتی به شکل‌های مختلف قابل تغییر است. |
| ظاهری زیبا | ورق رنگی دارای ظاهری زیبا و جذاب است که در طراحی و زیبایی ساختمان‌ها و سایر سازه‌ها استفاده می‌شود. |
| تنوع رنگی بالا | این نوع ورق در ۱۵ رنگ مختلف قابل دسترسی است که انتخاب رنگ مناسب برای هر پروژه را فراهم می‌کند. |
| استفاده در قسمت‌های قابل مشاهده | شفافیت و رنگی بودن ورق‌های رنگی، باعث می‌شود که از آن در مناطق قابل مشاهده مانند ساختمان‌های مسکونی و تجاری استفاده شود. |
کاربردهای ورق رنگی
از آنجایی که حوزه کاربردی ورق‌های رنگی بسیار متفاوت‌تر از ورق سیاه است؛ مهم‌ترین تفاوت ورق سیاه با ورق رنگی را می‌توان در کاربردهای آنها دانست. کاربردهای ورق‌های رنگی به طور خلاصه شامل موارد زیر می‌شود:
- ساختمان‌سازی: ورق‌های رنگی برای ساخت و نمای داخلی و خارجی ساختمان‌ها به‌کار می‌رود. از آن برای سقف، دیوار، سایبان، درب و پنجره‌ها استفاده می‌شود.
- سیستم‌های روشنایی و نورپردازی: بخش‌هایی از ورق‌های رنگی برای سیستم‌های نورپردازی و روشنایی در ساختمان‌ها استفاده می‌شود.
- صنایع خودروسازی: از ورق رنگی در تولید بدنه و قطعات خودروها استفاده می‌شود، به ویژه برای داخل و خارج از خودرو.
- تولید وسایل آشپزخانه و لوازم خانگی: در تولید انواع آشپزخانه‌های صنعتی و خانگی، یخچال‌ها، فریزرها و لوازم خانگی دیگر از انواع مدل ورق‌های رنگی استفاده می‌شود.
- صنایع کشاورزی: ورق‌های رنگی در تولید سازه‌ها و وسایل کشاورزی مانند گل‌خانه‌ها، سایبان‌ها، و ابزارهای کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- تولید ظروف فلزی: برخی از ظروف فلزی مانند تانکرهای آب، ظروف مخزنی و کانتینرها از ورق رنگی ساخته می‌شوند.
- تابلوها و تبلیغات: برای تولید تابلوهای تبلیغاتی، پانل‌های تبلیغاتی و بنرها از رنگی استفاده می‌شود.
- ساخت کابینت‌ها و مبلمان: ورق‌های رنگی برای ساخت کابینت‌ها، دروازه‌ها، مبلمان و دیگر محصولات چوبی با پوشش فلزی استفاده می‌شود.
انواع طرح‌های ورق‌های رنگی
ورق رنگی در دو فرم رول و شیت فابریک در بازار عرضه می‌شود. رنگ‌های رایج آن شامل سفید یخچالی، نارنجی، آبی، قرمز، قهوه‌ای سوخته، بنفش، کرمی، سفید، سبز روشن، جگری، پرتقالی، سبز، آبی نیسانی و صورتی می‌باشد. همچنین، طرح‌های متنوعی برای ورق‌های رنگی وجود دارد که به طور خلاصه عبارتند از:
ورق‌های رنگی کرکره‌ای یا سینوسی
برای ساختن کرکره‌های زیبا و مقاوم، از ورق گالوانیزه و رنگی با ضخامت بین ۰.۴ تا ۰.۹ میلی‌متر و عرض ۱۲۵۰ میلی‌متر استفاده می‌شود. این ورق‌ها، بدون هیچ محدودیتی و به هر اندازه‌ای که لازم باشد تولید می‌شوند. این نوع کرکره‌ها را می‌توان به دو دسته ریز و درشت تقسیم کرد.
ورق‌های رنگی ذوزنقه
ورق ذوزنقه گالوانیزه، یکی از محصولات پرکاربرد تولید شده در کارخانجات فولاد غرب است. این ورق‌ها به دو دسته ورق‌های رنگی گالوانیزه و ورق‌های گالوانیزه تقسیم می‌شوند. ضخامت ورق ذوزنقه، بسته به سفارش مشتری متغیر است، و می‌تواند بین ۰.۳ تا ۲ میلی‌متر و در عرض ۱۰۰ تا ۱۲۵ سانتی‌متر تولید شود. این ورق‌ها به صورت رنگی و بدون رنگ در دو گروه مختلف به بازار عرضه می‌شوند.
ورق‌های شادولاین
ورق‌های شادولاین، یکی از گزینه‌های جذاب و کاربردی برای پوشش سقف‌ها یا جداکننده‌ها در کارگاه‌ها هستند.و به دلیل طرح‌های متنوع و رنگارنگی که دارند، به طور ویژه مورد توجه قرار می‌گیرند. این ورق‌ها از فرایند رول فرمینگ عبور کرده و به شکل‌های مختلفی مانند کرکره‌ای، سینوسی یا ذوزنقه‌ای ساخته می‌شوند، که باعث زیبایی و تنوع در ظاهر ساختمان می‌شود. همچنین، وجود گالوانیزه بودن این ورق‌ها، آنها را در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی محافظت می‌کند، بنابراین می‌توانند به مدت طولانی، به عنوان یک راه حل پایدار برای ساختمان‌ها استفاده شوند.
ورق سفال
ورق طرح سفال از ابتدا تاکنون یکی از پرطرفدارترین مواد، برای ساختارهای سقفی با شیب بوده است. این نوع ورق، کاربردهای گسترده‌ای در ساختارهایی مانند سقف‌های شیبدار یک طرفه و دو طرفه، سقف‌های گنبدی، هلالی و دیگر انواع سقف‌ها داشته و همچنین در سازه‌هایی مانند آلاچیق، سردرب، سایبان و پارکینگ طبقاتی نیز به کار می‌رود. این ورق‌ها به دلیل تنوع بالای رنگ، پوشش‌دهی عالی، و وزن کمتر نسبت به ورق‌های شیروانی، مورد توجه قرار گرفته‌اند. همچنین به دلیل کوچک بودن، باعث می‌شود که حمل و نقل آنها آسان‌تر باشد.
تفاوت ورق‌های رنگی و ورق سیاه
در حال حاضر که به طور کامل با ورق‌های رنگی و ورق سیاه به خوبی آشنا شدید، بهتر است که، تفاوت‌های ورق سیاه با ورق رنگی، را نیز بدانید. لازم به ذکر است که، ورق رنگی معمولا دارای کابردهای ساده و تزئینی است و البته فرایند ساخت آن نیز دقیق و حساب شده می‌باشد. اما، ورق سیاه، کاربرد بیشتری دارد و البته مقاومت آن بیشتر می‌باشد. تعدادی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین تفاوت‌های دیگر ورق سیاه با ورق رنگی، شامل موارد زیر می‌باشند:
تفاوت در کاربرد
یکی از اصلی ترین تفاوت ورق‌های رنگی و ورق سیاه، تفاوت در کاربرد آنها است. از ورق‌های رنگی جهت ساخت پروفیل گالوانیزه، درب و چهارچوب‌های ضد زنگ، صنعت الکترونیک و ساخت قطعات مختلف صنعتی استفاده می‌کنند. تفاوت در شیوه تولید
ورق سیاه با استفاده از روش نورد گرم تولید می‌شود و دچار تبلور مجدد در دمای بالاتر از ۹۳۰ درجه سانتی‌گراد می‌شود تا خاصیت‌هایی مانند شکلپذیری در آن پدیدار شود، اما این روش تولید، منجر به ظاهری خشن در ورق سیاه می‌شود، که نیازمند فرایند پرداخت نهایی است. در تولید ورق‌های رنگی، ورق‌های سیاه ابتدا در حمام آبکاری غوطه‌ور می‌شوند و پس از تبدیل به ورق گالوانیزه، سطح آنها شسته و با رنگ آمیزی به ورق‌های رنگی تبدیل می‌شوند.
شکل ظاهری
ورق‌های رنگی، به دلیل داشتن طیف‌های رنگی گسترده، دارای ظاهری بسیار جذاب‌تر و خیره‌کننده‌تر نسبت به ورق‌های سیاه هستند. همین تفاوت ورق سیاه با ورق رنگی، نقش قابل توجهی در کاربردهای این دو ورق دارا است.
سرعت تولید
یکی دیگر از تفاوت‌های ور سیاه با ورق رنگی، این است که سرعت تولید ورق رنگی در خطوط مربوط به آن در کارخانه، بسیار تند‌تر از سرعت تولید ورق سیاه می‌باشد. قابل توجه است که ورق سیاه، به علت قرار داشتن در مراحل اولیه تولید، نیاز به مدت زمان بیشتری برای آماده شدن دارد. همچنین برای آشنایی با تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی این مقاله از آهن آکس را مطالعه نمایید.
قیمت ورق سیاه
اطلاع از قیمت ورق سیاه، برای کسانی که در حوزه آهن و فولاد و صنایع مرتبط فعالیت می‌کنند، بسیار اهمیت دارد. ورق سیاه، پایه تولید بسیاری از مقاطع فولادی مختلف است و برای کاربردهای گوناگون به کار می‌رود. به همین دلیل، آگاهی از قیمت روز آن برای این افراد بسیار حیاتی است.
قیمت ورق رنگی
قیمت ورق رنگی برای تولیدکنندگان و خریدارانش بسیار حیاتی است و به عواملی همچون ابعاد، کیفیت، وزن، نوع ورق گالوانیزه و ضخامت بستگی دارد. همچنین، قیمت ورق رنگی، در هر کارخانه با کارخانه دیگر متفاوت است و به عواملی همچون، کیفیت کارخانه، نوسانات ارزی، و ضخامت ورق گالوانیزه بستگی دارد. یکی دیگر از تفاوت‌های ورق‌های رنگی و ورق سیاه در این است که، قیمت ورق رنگی از ورق سیاه بیشتر است.
سخن آخر
در این مقاله فهمیدیم که، تفاوت اصلی بین ورق‌های رنگی و ورق سیاه، اغلب در پوشش آنهاست. ورق‌های سیاه معمولاً بدون هیچ پوششی هستند و برای مصارف عمومی و ساختاری استفاده می‌شوند، در حالی که ورق‌های رنگی دارای پوشش‌های مختلفی هستند که علاوه بر زیبایی، مقاومت بیشتری در برابر عوامل خارجی مانند، رطوبت و خوردگی دارند. این پوشش‌ها معمولاً از آلیاژهای گالوانیزه و رنگ‌های مختلف تشکیل شده‌اند، و بر روی ورق‌هایی با استفاده از فرآیندهای چند مرحله‌ای اعمال می‌شوند. همچنین، تفاوت ورق سیاه با ورق رنگی در این است که در ورق رنگی، به دلیل وجود رنگ‌های متنوع، امکان انتخاب رنگ برای مشتری وجود دارد ولی این گزینه در ورق‌های سیاه موجود نیست.
