تفاوت ورق سیاه، روغنی و گالوانیزه چیست؟

ورق‌های فولادی نوعی صفحه‌ی مسطح فلزی هستند که با استفاده از فرآیند نورد گرم یا سرد ساخته شده و با توجه به روش ساخت یا مواد اولیه‌ی مورد استفاده در گروه‌های مختلفی قرار می‌گیرند که ورق سیاه و روغنی و گالوانیزه سه نمونه‌ی متداول از آن‌ها هستند. این سه ورق با وجود شباهت‌های نسبی تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارند که اطلاع از آن‌ها برای همه‌ی افرادی که به دنبال خرید ورق آهن هستند، ضروری است. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه با ما تا انتهای این مطلب از وبلاگ آهن اکس همراه باشید.

تفاوت انواع ورق سیاه، روغنی و گالوانیزه

تفاوت ورق ها یکی از مهم‌ترین مسائلی است که در صنایع مختلف با آن روبرو هستیم. ورق‌های فلزی در انواع مختلفی تولید می‌شوند و هر کدام از آن‌ها ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. سه نوع از پرکاربردترین ورق‌های فلزی، ورق سیاه، ورق روغنی و ورق گالوانیزه هستند. در این مقاله قصد داریم به بررسی تفاوت ورق سیاه، ورق روغنی و گالوانیزه بپردازیم تا شما بتوانید با توجه به نیاز خود، بهترین انتخاب را داشته باشید.

ورق سیاه چیست؟

ورق سیاه از انواع ورق‌های فولادی است که به روش نورد گرم تولید شده و به دلیل دمای بالایی که در فرآیند ساخت آن وجود دارد یک سری دوده در تماس با سطح آن قرار گرفته و در عین حال با قرارگرفتن در معرض هوا رنگ آن تیره شده و به همین دلیل نام ورق سیاه را به خود اختصاص داده است.

استاندارد مورد استفاده در ساخت این ورق شامل ST33 تا ST52 بوده و براساس میزان کربن به‌کاررفته در ساختار هم به دو گروه صنعتی و معمولی تقسیم می‌شود. (برای درک تفاوت ورق st37 و st52 راهنمای درج شده را مطالعه نمایید. )

کاربرد ورق سیاه

• استفاده در صنایع فلزی سنگین
• ساختمان‌سازی
• ساخت تانکر
• مورد استفاده در ساخت انواع ورق های بدنه خودرو
• مخازن خاص
• کشتی‌سازی
• سدسازی
• پتروشیمی
• ساخت لوله‌های تحت فشار
• مخزن‌سازی
• تولید سیلندرهای فشار قوی و….

ورق سیاه: پایه‌ای‌ترین نوع ورق فلزی

ورق سیاه، همانطور که از نامش پیداست، دارای سطحی تیره و زبر است. این نوع ورق به دلیل فرایند تولید ساده‌تر و هزینه کمتر، یکی از پرکاربردترین ورق فلزی آهن محسوب می‌شود. ورق سیاه به طور مستقیم از شمش فولادی تولید می‌شود و در صنایع ساختمانی، خودروسازی و… کاربرد دارد.

ورق روغنی: سطحی صاف و براق

ورق روغنی که به نام ورق نورد سرد (Cold rolled Steel) هم شناخته می‌شود با استفاده از روش نورد سرد و استانداردهای ST14 و ST12 تولید می‌شود. در این فرآیند ورق‌ها در دمای محیط تولید شده و حرارت چندان بالایی را در زمان ساخت خود تحمل نمی‌کند؛ به همین جهت به محصولات حاصل از این فرآیند ورق نورد سرد می‌گویند.

ورق روغنی یکی از انواع مختلف ورق‌های فولادی است که با روش نورد سرد تولید شده و استفاده می‌شود. این نوع ورق به دلیل کیفیت سطح بالا، برای امور فنی و مواردی که دقت و ظرافت لازم است، بسیار مناسب است.

ورق روغنی از ورق سیاه به دست می‌آید. در فرآیند تولید ورق روغنی، ورق سیاه از اسید شویی عبور کرده و سطح آن صاف و براق می‌شود. سپس یک لایه روغن به سطح ورق زده می‌شود تا از زنگ زدگی آن جلوگیری شود. ورق روغنی به دلیل ظاهر زیبا و سطح صاف، در صنایع تولید لوازم خانگی، ساخت بدنه خودرو و… کاربرد دارد.

 فرآیند تولید ورق روغنی شامل فشار زیادی است که بر روی ورق سیاه اعمال می‌شود. این فشار باعث می‌شود که ورق روغنی مقاومت بالایی در برابر فشار و تحمل آن داشته باشد. مزیت دیگر ورق روغنی این است که امکان تولید ورق‌های نازک‌تر نیز وجود دارد که در فرایند نورد گرم قابل تولید نیستند. عمر مفید ورق روغنی نهایتا به 15 سال می‌رسد.

ورق روغنی و ورق گالوانیزه دو نوع اصلی از ورق‌های فولادی هستند که در صنایع مختلف استفاده می‌شوند. در فرایند ساخت ورق‌های روغنی، روغن سطح آن را پوشش می‌دهد که همین باعث محفاظت از ورق در برابر زنگ‌زدگی و رطوبت می‌شود.

در ورق گالوانیزه سطح ورق با لایه‌ای از روی فلزی پوشش داده می‌شود که باعث محفاظت در برابر زنگ‌زدگی و فرسایش می‌شود. هر دو نوع ورق از اهمیت بالایی در صنایع مختلف دارند. هدف این مقاله آَشنایی بیشتر با تفاوت ورق روغنی و ورق گالوانیزه، سایر ویژگی‌ها‌‌ و کاربردهای این دو نوع ورق است.

ورق روغنی چیست؟

ورق روغنی یکی از انواع مختلف ورق‌های فولادی است که با روش نورد سرد تولید شده و استفاده می‌شود. این نوع ورق به دلیل کیفیت سطح بالا، برای امور فنی و مواردی که دقت و ظرافت لازم است، بسیار مناسب است.

 فرآیند تولید ورق روغنی شامل فشار زیادی است که بر روی ورق سیاه اعمال می‌شود. این فشار باعث می‌شود که ورق روغنی مقاومت بالایی در برابر فشار و تحمل آن داشته باشد. مزیت دیگر ورق روغنی این است که امکان تولید ورق‌های نازک‌تر نیز وجود دارد که در فرایند نورد گرم قابل تولید نیستند. عمر مفید ورق روغنی نهایتا به 15 سال می‌رسد.

کاربرد ورق روغنی

ورق روغنی به دلیل ویژگی‌های متنوع و کاربردهای گسترده‌ای که دارد، در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از کاربرد و موارد مصرفی ورق روغنی عبارتند از:

1. استفاده در ساخت اگزوزهای خودرو: ورق روغنی به دلیل مقاومت بالا در برابر فشار و حرارت، برای استفاده در تولید قطعات اگزوز خودروها مناسب است.
2. استفاده در لوازم خانگی مانند اجاق ‌گاز: ورق روغنی به علت دوام و مقاومت سطحی، می‌تواند به عنوان جزء اصلی در تولید اجاق‌ گاز و سایر لوازم خانگی استفاده شود.
3. استفاده در صنعت خودرو سازی: در صنعت خودرو سازی، ورق روغنی برای تولید قطعاتی نظیر پنل‌های بدنه خودرو، سپرها و قطعات دیگر استفاده می‌شود. همچنین، از آن به عنوان ورق‌های ضدسایش برای قطعات زیرین ماشین نیز استفاده می‌شود.
4. ساخت مخازن فلزی: ورق روغنی به دلیل مقاومت بالا در برابر فشار و ضد سایش بودن، برای ساخت مخازن فلزی مانند مخازن ذخیره‌سازی مایعات یا مخازن گاز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
5. رادیاتور سازی: ورق روغنی در تولید رادیاتورها و سایر تجهیزات حرارتی نیز به دلیل مقاومت بالا در برابر حرارت و انعطاف‌پذیری مناسب، به عنوان ماده اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

برخی از کاربرد های دیگر بدین شرح است:

• تولید لوله گالوانیزه (لوله گالوانیزه چیست؟)
• استفاده در ساخت گاز آشپزخانه
• تولید لوازم خانگی
• ساخت مخزن‌های فلزی
• خودروسازی
• تولید مبلمان
• مقاطع فولادی و…

ویژگی‌های ورق روغنی

ورق گالوانیزه دارای ویژگی‌ها و خصوصیات منحصر به فردی است که آن را از سایر انواع ورق‌های فلزی متمایز می‌کند. در زیر به برخی از این ویژگی‌ها و مشخصات مهم ورق گالوانیزه اشاره شده است:

1. مقاومت و تحمل فشار بالا: ورق روغنی به دلیل سبک فرایند تولیدش که با فشار زیادی انجام می‌شود، مقاومت بسیار بالایی در برابر فشار‌های فیزیکی دارد.
2. سرعت تولید بالا: فرایند تولید ورق روغنی نسبتا با سرعت بالایی انجام می‌شود و همین باعث شده که این نوع ورق در بازار زیاد در دسترس باشد و به صنایع مختلف عرضه شود.
3. مناسب برای تولید ورق‌های دیگر: ورق روغنی به عنوان مواد اولیه برای تولید ورق‌های گالوانیزه، ورق سفید و ورق رنگی نیز استفاده می‌شود. زیرا دوام سطحی این ورق‌ها برای کار در صنعت بسیار مناسب است و از این رو به عنوان مواد پایه برای تولید ورق‌های دیگر استفاده می‌شود.
4. ویژگی‌های فیزیکی مطلوب: انواع ورق روغنی با ویژگی‌هایی مانند قابلیت ضد زنگ بودن و ضد سایش بودن عرضه می‌شوند که در صنایع اتومبیل ‌سازی و دیگر صنایع کاربرد فراوانی دارند.

ویژگی‌های ورق گالوانیزه

1. هزینه تولید مناسب: ورق گالوانیزه نسبت به سایر ورق‌های ضد زنگ‌زدگی، هزینه تولید مناسب‌تری دارد و اقتصادی‌تر است.
2. ویژگی ظاهری: ورق گالوانیزه ظاهری براق دارد که آن را به یک گزینه جذاب برای استفاده در انواع پروژه‌های صنعتی و ساختمانی تبدیل می‌کند.
3. فرم ‌پذیری: ورق گالوانیزه حالت پذیری و فرم‌پذیری بسیار خوبی دارد که امکان تولید قطعات با شکل‌ها و ابعاد مختلف را فراهم می‌کند.
4. عمر طولانی: با توجه به مقاومت بالای ورق گالوانیزه در برابر زنگ زدگی، دارای عمر طولانی است.

تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی

همان‌طور که ملاحظه کردید اصلی‌ترین تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی روش تولید آن‌ها است؛‌ با این حال این دو محصول از نظر سایز، کیفیت، قیمت و کاربرد هم تفاوت‌های مشخصی با یکدیگر دارند که در این قسمت به صورت جداگانه به بررسی هر کدام از این موارد پرداخته‌ایم.

تفاوت سایز ورق سیاه و ورق روغنی

ورق‌های سیاه و روغنی در عرض‌های متفاوتی بسته به ابعاد خط نورد کارخانه تولید می‌شوند و طول آن‌ها هم در مقایسه با یکدیگر متفاوت است؛ به طوری که در بعضی از موارد این ورق‌ها به شکل رول و در سایر مواقع هم به شکل شیت برش می‌خورند.

نکته‌ی مهمی که وجود دارد تفاوت ضخامتی ورق سیاه و ورق روغنی است. ورق‌های سیاه معمولاً ضخامت بیشتری در مقایسه با ورق‌های روغنی دارند؛ در مقابل ورق‌های روغنی تا ضخامت‌های بسیار پایین هم تولید شده و در موارد مشخصی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

تفاوت کیفیت ورق سیاه و ورق روغنی

یکی دیگر از تفاوت‌های موجود بین ورق سیاه و ورق روغنی کیفیت آن‌ها است اما کیفیت از دیدگاه هر شخص می‌تواند فاکتورهای مختلفی مثل مقاومت و استحکام یا شکل و ظاهر مناسب را در برگیرد. براین اساس باید اشاره کنیم که ورق‌های سیاه با وجود ظاهر نامناسب خود از مقاومت بالایی برخوردار هستند.

البته همان‌طور که می‌دانید هر دو این ورق‌ها در انواع مختلفی تولید می‌شوند و آن چیزی که می‌تواند بر روی کیفیت نهایی آن‌ها اثر بگذارد مواد اولیه‌ی مورد استفاده در ساخت، استاندارد ساخت، شرکت و کارخانه سازنده و دستگاه‌های آن هستند. در مجموع ورق روغنی کیفیت سطحی بالاتری در مقایسه با ورق گرم داشته و ورق سیاه هم به دلیل دارابودن مقادیر بالاتری کربن سخت‌ترو مستحکم‌تر است.

تفاوت قیمت ورق سیاه و قیمت ورق روغنی

ورق‌های سرد به دلیل پیچیدگی فرآیند نورد سرد و تجهیزات مورد استفاده در آن قیمت بالاتری در مقایسه با ورق‌های حاصل از نورد گرم دارند. (با تفاوت نورد گرم و نورد سرد آشنا شوید.)

تفاوت ظاهر ورق سیاه و ورق روغنی

در قسمت‌های قبل اشاره کردیم که نام‌گذاری ورق‌های سیاه و روغنی براساس شکل ظاهری آن‌ها انجام گرفته است. ورق سیاه به دلیل سطح تیره و مات خود به نام سیاه شناخته شده و سطح آن هم به صورت زبر و خشن است.

در مقابل سطح ورق روغنی به خوبی پرداخت شده و برای محافظت در برابر زنگ‌زدگی بر روی آن یک لایه روغن قرار می‌گیرد که منجر می‌شود ظاهری کلی این ورق‌ها از ورق‌های سیاه زیباتر شود.

تفاوت فرآیند تولید ورق سیاه و ورق روغنی

هر دو ورق‌های سیاه و روغنی محصول فرآیند نورد هستند که در طی آن تکه‌ای فلز از بین دو غلتک با فاصله‌های قابل تنظیم عبور کرده و در اثر فشار وارده از طرف این غلتک‌ها ضخامت قطعه کاهش می‌یابد. این کاهش ضخامت در عین حال باعث می‌شود که طول قطعه افزایش یابد.

در صورتی که فرآیند ذکرشده در دمای بالای انجام شود نورد گرم و در غیراینصورت اگر در دمای محیط انجام شود به آن نورد سرد می‌گویند. (ورق نورد سرد یا ورق روغنی چیست؟)

تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی از نظر استاندارد تولید

یکی دیگر از تفاوت‌های موجود بین ورق سیاه و ورق روغنی استانداردهای مورد استفاده در تولید آن‌ها است که می‌توانید مجموع آن‌ها را در جدول زیر مشاهده کنید:

برای آشنایی با تفاوت ورق روغنی و گالوانیزه می‌توانید به راهنمای آهن آکس مراجعه نمایید.

مصرف‌کنندگان ورق سیاه و روغنی چه کسانی هستند؟

با توجه به ظاهر و ویژگی‌های متفاوت ورق سیاه و ورق روغنی مصرف‌گنندگان آن‌ها هم متفاوت هستند. براین اساس می‌توان گفت که افرادی به سراغ ورق سیاه می‌روند که ظاهر کار برای آن‌ها اهمیت چندانی نداشته و از این محصول در بخش‌هایی که در دید نیست استفاده می‌کنند؛ در عین حال مقاومت و استحکام بالا برای این افراد از اهمیت زیادی برخوردار است.

در مقابل مصرف‌کنندگان ورق‌های روغنی اشخاصی هستند که به ظاهر مناسب ورق اهمیت بسیار زیادی داده و نوع دلخواه خود را با در نظر گرفتن میزان مقاومت مورد نیاز انتخاب می‌کنند.

مزایا و معایب ورق‌های سرد و گرم

ابعاد ورق‌های سرد در مقایسه با ورق‌های گرم دقیق‌تر بوده و انعطاف‌پذیری آن‌ها هم بالاتر است؛ در مقابل ورق‌های سیاه تنوع شکل و طراحی، ابعاد بزرگ‌تر و قیمت پایین‌تری در مقایسه با نمونه‌های روغنی دارند.

نکته‌ی دیگری که باید به آن توجه کنید این است که بعد از خنک شدن ورق‌های سیاه این محصولات دچار انقباض شده و کاهش حجم را تجربه می‌کنند به همین جهت کنترل کردن سایز دقیق آن‌ها نسبتاً دشوار است.

از طرفی دیگر یکی از معایب ورق سیاه این است که لایه‌ی اکسید تشکیل شده بر روی سطح این محصول می‌تواند بر روی کیفیت نهایی آن اثر بگذارد در حالی که در نورد سرد با استفاده از اسیدشویی این لایه را حذف کرده و محصولی تولید می‌کند که از کیفیت بسیار بالاتری برخوردار است. (ورق اسیدشویی چیست؟)

کارخانه‌های تولیدکننده ورق سیاه و روغنی

ورق‌های سیاه و روغنی موجود در بازار تولید داخل یا صادراتی هستند که نمونه‌های داخلی توسط مجموعه‌های زیر تولید می‌شوند:

خرید ورق سیاه و ورق روغنی

در این مطلب با تفاوت‌های ورق سیاه و ورق روغنی و کاربرد هریک از این ورق‌های فولادی آشنا شدیم. همان‌طور که ملاحظه کردید به دلیل تفاوت ابعادی، کیفیتی و دستگاه‌های مورد استفاده برای تولید، قیمت نهایی ورق سیاه و روغنی با یکدیگر متفاوت است؛ با این حال مجموعه‌ی آهن آکس در تلاش است تا بهترین محصولات را با قیمتی مناسب برای مشتریان عزیز فراهم کند.

ورق گالوانیزه: مقاوم در برابر خوردگی

ورق گالوانیزه نیز از ورق روغنی تولید می‌شود. در فرآیند تولید ورق گالوانیزه، یک لایه نازک از روی (zinc) بر روی سطح ورق روغنی قرار می‌گیرد. این لایه از روی از ورق در برابر زنگ زدگی و خوردگی محافظت می‌کند. ورق گالوانیزه به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی، در صنایع ساختمانی، تولید لوله و… کاربرد دارد.

مقایسه خواص مکانیکی و تفاوت ورق سیاه و روغنی و گالوانیزه

یکی از مهم‌ترین تفاوت های ورق سیاه و روغنی و گالوانیزه، خواص مکانیکی آن‌ها است. ورق سیاه به دلیل فرایند تولید گرم، استحکام بالاتری نسبت به ورق روغنی و گالوانیزه دارد. اما از سوی دیگر، شکل‌پذیری ورق سیاه کمتر از دو نوع دیگر است. ورق روغنی و گالوانیزه به دلیل فرایند تولید سرد، شکل‌پذیری بالاتری دارند و به راحتی می‌توان آن‌ها را خم و برش داد. عمر مفید ورق‌های گالوانیزه به 20 تا 30 سال می‌رسد.

کاربردهای ورق‌های فلزی

• ورق سیاه: به دلیل استحکام بالا، عمدتاً در سازه‌های فلزی، ساخت پل‌ها، مخازن تحت فشار و… استفاده می‌شود.
• ورق روغنی: به دلیل سطح صاف و براق، در تولید لوازم خانگی، بدنه خودرو، قطعات صنعتی و… کاربرد دارد.
• ورق گالوانیزه: به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی، در ساخت سقف و دیواره ساختمان‌ها، لوله‌های آب، مخازن نگهداری مواد شیمیایی و… استفاده می‌شود.

قیمت ورق‌های فلزی

قیمت ورق‌های فلزی به عوامل مختلفی از جمله ضخامت، عرض، طول، نوع پوشش و نوسانات بازار بستگی دارد. به طور کلی، قیمت ورق گالوانیزه به دلیل فرایند تولید پیچیده‌تر، بالاتر از ورق روغنی و ورق سیاه است.

تفاوت قیمت ورق گالوانیزه و ورق روغنی

تفاوت قیمت ورق روغنی با ورق گالوانیزه ممکن است به دلیل عوامل مختلفی که در تعیین قیمت تأثیرگذار هستند، متغیر باشد. اما به طور کلی، می‌توان گفت که ورق گالوانیزه معمولا قیمت بیشتری نسبت به ورق روغنی دارد. این اختلاف قیمت به دلیل ویژگی‌های ورق گالوانیزه مانند مقاومت بیشتر در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی است که از طریق پوشش گالوانیزه به دست می‌آید. علاوه بر این، عوامل دیگری مثل هزینه تولید، نوع مواد اولیه و تغییرات در نرخ بازار نیز می‌توانند در تعیین قیمت ورق گالوانیزه نسبت به ورق روغنی تأثیرگذار باشند.

تفاوت در طول عمر

• ورق روغنی: عمر کمتری نسبت به ورق سیاه و گالوانیزه دارد.
• ورق گالوانیزه: با پوشش لایه گالوانیزه، مقاومت بسیار بیشتری در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی دارد که به عمر طولانی‌تر آن کمک می‌کند.

انتخاب ورق مناسب با توجه به تفاوت و شباهت میان ورق سیاه و روغنی و گالوانیزه

برای انتخاب ورق مناسب، باید به عوامل مختلفی مانند کاربرد ورق، شرایط محیطی، بودجه و… توجه کرد. اگر به استحکام بالا نیاز دارید، ورق سیاه بهترین گزینه است. اگر به ظاهری زیبا و شکل‌پذیری بالا نیاز دارید، ورق روغنی مناسب‌تر است. و اگر به مقاومت در برابر خوردگی نیاز دارید، ورق گالوانیزه بهترین انتخاب است.

انتخاب ورق مناسب براساس کاربرد

همانطور که پیش‌تر گفتیم، انتخاب نوع ورق به کاربرد نهایی آن بستگی دارد. در این بخش، به برخی از کاربردهای رایج هر نوع ورق می‌پردازیم:

• ورق سیاه:

  • ساختمان سازی: اسکلت ساختمان، تیرآهن، ستون، خرپا
  • صنعت خودروسازی: شاسی خودرو، قطعات داخلی خودرو
  • صنعت کشتی‌سازی: بدنه کشتی، سازه‌های داخلی کشتی
  • صنعت نفت و گاز: انواع لوله فلزی، مخازن

• ورق روغنی:

  • لوازم خانگی: بدنه یخچال، ماشین لباسشویی، اجاق گاز
  • صنعت خودروسازی: بدنه خودرو، قطعات داخلی خودرو
  • صنعت بسته‌بندی: قوطی‌های فلزی، درب‌های فلزی
  • صنعت الکترونیک: قطعات الکترونیکی

• ورق گالوانیزه:

  • ساختمان سازی: سقف، دیواره، لوله‌های آب، ناودان
  • صنعت کشاورزی: گلخانه‌ها، سیلوها
  • صنعت خودروسازی: قطعات بدنه خودرو در معرض رطوبت
  • صنعت مبلمان: پایه‌های مبلمان فلزی

نکات مهم در خرید ورق

هنگام خرید ورق، به نکات زیر توجه کنید:

• ضخامت ورق: ضخامت ورق بر اساس کاربرد آن تعیین می‌شود.
• عرض و طول ورق: ورق‌ها در ابعاد مختلفی تولید می‌شوند.
• نوع پوشش: ورق‌های گالوانیزه در انواع پوشش‌های مختلفی تولید می‌شوند.
• استانداردهای کیفی: اطمینان حاصل کنید که ورق خریداری شده دارای استانداردهای کیفی مورد نظر شما باشد.

جمع‌بندی

در این مقاله، به بررسی تفاوت ورق سیاه و روغنی و گالوانیزه پرداختیم. هر کدام از این ورق‌ها ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. برای انتخاب ورق مناسب، باید به عوامل مختلفی مانند کاربرد ورق، شرایط محیطی و بودجه توجه کرد. با شناخت تفاوت‌های این سه نوع ورق، می‌توانید بهترین انتخاب را برای پروژه خود داشته باشید.

نکته: برای اطلاعات دقیق‌تر و تخصصی‌تر، بهتر است با کارشناسان فروش شرکت آهن اکس مشورت کنید.